Мемлекет басшысының Қазақстан халқына жолдауы елдің саяси, экономикалық және әлеуметтік күн тәртібін қалыптастыруда маңызды рөл атқаратындығы белгілі. Президент ұсынатын жыл сайынғы жолдаудың бірнеше маңызды қызметі бар. Біріншіден, жолдауда үкіметтің алдағы жылға арналған саяси басымдықтары айқындалады. Экономикалық даму мен әлеуметтік әл-ауқат, сыртқы саясат пен ұлттық қауіпсіздікке қатысты негізгі бағыттар анықталады. Бұл үкімет әрекетінің бағытын және ресурстарды бөлуді анықтауға көмектеседі. Екіншіден, жолдау Президент пен Қазақстан азаматтары арасындағы тікелей байланыс арнасы қызметін атқарады. Бұл Президенттің ұлтқа сөзін арнап, үкімет көзқарасын тұжырымдап, түрлі саяси шешімдердің негіздемесін түсіндіруге мүмкіндік береді. Үшіншіден, жолдауда ел бірлігі мен тұтастығының маңыздылығы жиі айтылады. Бұл еліміздегі түрлі қауымдастықтар арасындағы толеранттылық пен ынтымақтастық, әлеуметтік және этникалық келісімге ықпал ете алады. Төртіншіден, жолдауда экономикалық басымдықтарға ерекше назар аударылады. Президент экономикалық өсуді ынталандыру, шетелдік инвестицияларды тарту және экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету шараларын талқылайды. Көп жағдайда экономиканы әртараптандыру, әлеуметтік және экономикалық теңсіздіктерді жою жөніндегі бастамалар қамтылады. Бесіншіден, денсаулық сақтау, білім беру, тұрғын үй және кедейшілікпен күрес сияқты әлеуметтік мәселелер жиі қозғалады. Бұл тұста азаматтардың әл-ауқатын арттыруға және әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз етуге бағытталған мемлекеттік бағдарламаларды бөліп көрсетуге болады. Алтыншыдан, жолдау заң үстемдігі, тиімді басқару және әкімшілік реформаларға қатысты тақырыптарды қамтиды. Бұл ашықтық, есеп беруге міндеттілік және азаматтардың құқықтарын қорғаудың маңыздылығын көрсетеді.
Мемлекет басшысы осы жылғы Қазақстан халқына жолдауында Әділетті Қазақстанның экономикалық бағдарына ерекше назар аударды. Еліміздің жаңа экономикалық бағдарының айқындаушы қағидалары ретінде әділеттілік, инклюзивтілік және үнемшілдік белгіленді. Экономикалық контекстегі әділеттілік қоғамның барлық сегменттері арасында экономикалық өсу мен дамудың игіліктерін әділ бөлуді қамтамасыз етуді көздейді. Бұл бағдар жолында прогрессивті салық салу, әлеуметтік қорғау желілері және табыс теңсіздігін шешуге бағытталған саясат арқылы қол жеткізуге болады. Әділетті экономикалық жүйе меншік құқығын қорғау, келісімшарттарды орындау және сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін күшті заң үстемдігіне сүйенеді. Бұл бизнес пен жеке кәсіпкерлер үшін тең бәсекелестік жағдай жасауға ықпал етеді. Инклюзивті экономикалық саясат халықтың осал топтарын экономикалық күйзелістерден қорғау үшін сенімді әлеуметтік қорғау желілерін қамтиды. Бұл желіге жұмыссыздық бойынша жәрдемақы, азық-түлік көмегі және қолжетімді медициналық көмек кіруі ықтимал. Инклюзивтілік азаматтар еңбегіне қажетті дағдылармен қаруландыру үшін сапалы білім мен кәсіби дайындыққа қолжетімділікті қамтамасыз етеді. Үнемшілдікке негізделген экономикалық саясат фактілер мен деректерге негізделеді. Шешім қабылдау экономикалық үрдістер, саясат ықпалы және халық қажеттіліктерін мұқият талдауға негізделуі тиіс. Үнемшілдік қаржылық жауапкершілікті де білдіреді. Мемлекеттік бюджет теңгерімді болуы керек және экономикалық саясаттың тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік ресурстар тиімді басқарылуы тиіс. Экономикалық саясаттың өзгермелі ахуалдарға бейімделу қажеттілігін уақыт көрсетіп отыр. Прагматикалық тәсілдер экономикалық жағдайлардың өзгеретіндігін бұрыннан мойындайды. Сондықтан мемлекеттегі жүргізіліп жатқан саясат өзгерістерге икемді және жауапты болғаны дұрыс.
Әділеттілік, инклюзивтілік және үнемшілдік қағидаларының үйлесімділігі әділеттіліктің ғана емес, тұрақты және халықтың қажеттіліктеріне жауап беретін экономикалық бағытты қалыптастыруға көмектеседі. Мемлекеттік билік белгілі бір жағдайларда ымыраға келу қажеттілігін мойындап, осы қағидалар арасындағы тепе-теңдікті сақтау маңыздылығын ескеруге мән бергені жөн. Сонымен қатар, экономикалық даму тұсындағы әділеттілік, инклюзивтілік және үнемшілдікті қамтамасыз ету үшін мемлекеттің саяси қимылдарын жүйелі түрде бағалап және түзетіп отыру қажет.
Мемлекет басшысы жолдауда әзірленіп жатқан «Ғылым және технологиялық саясат туралы» заң жобасына тоқталды. Расында да, осы кешенді заңның әзірленуі инновацияларды ілгерілету және экономикалық дамуды ынталандырудағы маңызды қадам болып табылады. Жаңа заң зерттеулер мен әзірлемелерді қолдау, инновацияларды ілгерілету және технологиялық жетістіктерді коммерцияландыруды жеңілдету үшін құрылымдық негізді қамтамасыз ете алады. Аталмыш Заңды әзірлеу және қолданысқа енгізу инновацияға негізделген экономикалық өсудің катализаторы болады деп сенеміз. Бұл технологиялық прогресс пен экономикалық өркендеу үшін қолайлы орта құру үшін мемлекеттік органдар, ғылыми-зерттеу институттары, бизнес және жалпы жұртшылық арасындағы ынтымақтастықты қажет етеді.
Мемлекет басшысының әр жолдауы Қазақстандағы маңызды саяси оқиға болып табылады және үкіметтің алдағы жылға арналған іс-әрекетіне бағдарды белгілейді. Жолдау азаматтарды саяси процеске тартады, ашықтықты қамтамасыз етеді және негізгі ұлттық мәселелер бойынша қоғамдық пікірталас алаңын қалыптастырады. Сонымен қатар, маңызды құжат қоғамдық пікірге әсер етіп, саяси пікірталастар арқылы халықаралық аренадағы еліміздің имиджіне оң әсер етеді.
Мұрат НАСИМОВ,
саяси ғылымдарының кандидаты,
қауымдастырылған профессор.
Қызылорда қаласы
Пікірлер жоқ. Бірінші болыңыз!