Айдың-күннің аманында Жамбыл облысы, Байзақ ауданындағы №28349 әскери бөлімі аумағындағы оқ-дәрі сақталатын қоймада жарылыс болды. Оқиға 26 тамыз күні кешкісін басталған. 31 тамыз күнгі мәлімет бойынша, жарылыстан 15 адам қайтыс болып, зардабын 98 адам тартқан. Бір адамның денесі әлі іздестіріліп жатыр. Қаза болғандардың арасында өрт сөндірушілер, төтенше жағдай министрлігінің, әскери бөлімнің, әскери күзет пен әскери прокуратураның қызметкерлері бар.
Еске салайық, 2019 жылдың 24 маусымында Арыстағы әскери оқ-дәрі қоймасы жарылып, 4 адам қаза тапқан еді. Жарылыстан мыңдаған үй зақымданып, Арыстың 40 мыңнан астам тұрғыны Шымкент қаласы мен төңірегіндегі елді мекендерге эвакуацияланған. Қорғаныс министрі Нұрлан Ермекбаевқа сөгіс жарияланып, Арыс қаласындағы әскери қоймаға жауапты 16 адам 2021 жылы шілдеде сотталған болатын. Араға екі жыл салып қайталанып отырған жарылыс қалың қазақтың қабырғасын қайыстырып, елді есеңгіретіп жіберді.
– Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес біз жедел штаб құрдық. Оған барлық тиісті органдардың өкілдері енді. ҚР Қорғаныс және Төтенше жағдай министрі, Ішкі істер министрінің орынбасарымен бірге тәулік бойы оқиға орнында жұмыс істеп жатырмыз. Зардаптарды жою, келген шығындарды анықтау бойынша шаралар атқарылуда. Жарылыс болған жерге жақын орналасқан 3 елді мекен бар. Оның ең жақыны – 1 шақырым жерде орналасқан Қайнар ауылы. Қалған екеуі 5 шақырым қашықтықта. Осы елді мекендегі азаматтардың барлығы басқа жерлерге, яғни біз дайындаған 10 мектеп, 5 колледждің жатақханаларына орналастырылды. Болған жағдайларды қалпына келтіру үшін 1000-нан астам адам, 120-ға жуық техника тартылды, – деді Жамбыл облысының әкімі Бердібек Сапарбаев.
Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев әскери қоймада болған жарылыстан қаза тапқан қызметкерлерге түрлі дәрежеде марапат табыстады. Бұл туралы Akorda.kz сайтында жарияланған қаулыдан толық білуге болады.
– Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні сол: бұл бір қоймадағы жарылыс емес, бұл – жүйелік жарылыс! Қоймадағы оқ-дәрі ғана емес, бізде саяси жүйе толығымен тозған, іріп-шіріген, оны пайдалану мерзімі баяғыда-ақ өтіп кеткен! Ол жүйенің басты белгілері көз алдымызда: саяси жүйенің ауыспауы, содан туындайтын жауапсыздық, жемқорлық, жағымпаздық! Міне, кеше ғана Жамбыл облысында қаза тапқан азаматтар тозған жүйенің осы сұмдық салдарының құрбаны болды, – дейді саясаткер Әміржан Қосанов «Nege.kz» сайтына жариялаған мақаласында.
Байзақ ауданының тұрғындарына көмек ретінде жергілікті бюджеттен қаржы бөлініп, демеушілер де тартылатын болады.
Жамбыл облысының әкімі Бердібек Сапарбаев ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму бірінші вице-министрі Қайырбек Өскенбаевпен бірге қалпына келтіру жұмыстарының барысымен танысып, Қайнар ауылының тұрғындарымен кездесті.
«Сарапшы мамандар әр үйді тексеріп, қорытынды жасады. Үйлеріңіз толықтай қалпына келтіріліп, екі ай ішінде қоныстанатын боласыздар. Біз сіздермен біргеміз. Ешкімді көмексіз қалдырмаймыз», – деді өңір басшысы.
ЖСДП партиясы төрағасының орынбасары Айдар Әлібаев «Malim.kz» сайтына берген сұхбатында «Жағдайды жарылысқа жеткізген министр, оның орынбасарлары мен тиісті департамент басшыларының жауапкершілігі айқындалуы керек» дейді. Ол Арыс оқиғасының екі жылдан кейін Жамбыл облысында қайталану себебін мемлекеттік аппараттағы кәсіби деңгейдің төмендігі, біліксіздік пен жемқорлықпен байланыстырады.
– Отыз жыл бойы мемлекеттік аппараттың барлық саласында кері кетушілік байқалды. Мемлекеттік аппараттың басқару тиімділігі жылдан-жылға төмендеп барады, біліксіздік, барлық саланы жемқорлық жайлап бітті. Сайлау нәтижесін бұрмалаудың арты биліктің ат төбеліндей топтың қолында шоғырлануына әкеп соқтырды. Ал нәтижесінде бұл адамдардың қолынан түк келмейтін болып шықты.
Арыстан кейін біреулер сотталды дегеннің шет-жағасын естідік. Алайда билік пен сотқа сенім жоқ, сондықтан әлсіз немесе кінә арта салған адамдарды соттап, нағыз кінәлілер құтылып кетуі мүмкін. Екі-үш жылдан кейін тағы жарылыс болса, жұрт таңғалмайды. Өйткені жаппай кәсіпсіздік, біліксіздік жайлаған, – дейді ол.
29 тамыз – Қазақстанда Жамбыл облысы, Байзақ ауданындағы әскери қоймада болған жарылыстан қаза тапқандарды аза тұту күні болып жарияланды.
– Жамбыл облысы, Байзақ ауданындағы адам өліміне әкеп соқтырған қайғылы оқиғаға байланысты 29 тамызды Жалпыұлттық аза тұту күні деп жариялаймын. Қаза болған әскери қызметшілер мен құтқарушылар ерен ерлік пен нағыз жанқиярлық көрсетті. Ерлеріміздің есімі ел жадында мәңгі сақталады, – деп жазды Қасым-Жомарт Кемелұлы өзінің «twitter» парақшасында.
Қазақстанда тәуелсіздік алғалы осымен оныншы рет аза тұту күні болды. Ең алғашқы аза тұту күні 2006 жылдың 20 қыркүйегінде Қарағанды облысындағы Ленин атындағы шахтада метан жарылғаннан кейін жарияланды. Ал ең соңғысы 2020 жылдың 13 шілдесі мемлекет басшысының өкімімен Қазақстанда коронавирус індетінен қайтыс болғандарды ұлттық аза тұту күні болып бекітілді.
Қазағым тұтып жатыр қазаға аза,
Жанымыз жараланды жаза-жаза.
Елден де ұят болды аңыраған,
Жерден де ұят болды қаза-қаза…
Бұл өлеңнің авторы – айтыскер ақын Бекмұрат Анарбаев. Нысанаға көп атқан емес, дөп атқан тиеді ғой, сондықтан ақынның айтқанына алып-қосарымыз жоқ.
Жарылысқа байланысты Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі Нұрлан Ермекбаев қызметінен өз еркімен босатылды. Оның орнына министрдің бірінші орынбасары болған Мұрат Бектанов келді. Қазақстан Президенті – Жоғарғы Бас Қолбасшы Қасым-Жомарт Тоқаев Қорғаныс министрлігінің басшылық құрамымен кездесу өткізіп, жаңадан тағайындалған министрді таныстырды.
Қасым-Жомарт Тоқаев әскер әлемдегі және аймақтағы күрделі жағдайда кез келген сыртқы қауіп-қатерге тойтарыс беруге, мемлекетіміздің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге дайын болуы керек екенін айтты. Жиын барысында отставкаға кеткен бұрынғы министр Нұрлан Ермекбаев сөз сөйлеп, президенттен, Жамбыл облысының Байзақ ауданында болған қайғылы оқиғадан қаза тапқандардың ағайын-туысынан және зардап шеккендерден кешірім сұрады.
Әлеуметтік желілерде «Араға жыл салып аза тұту күнін жариялай беретін болсақ, Қазақстанда шынымен бейбіт өмір сүріп жатырмыз ба?!» деген сауал қойылуда. «Министрдің «отставкаға» кетуі – жауапкершіліктен қашуы» дегендер, тіпті «жазаға тартылуы керек» деп жатқандар бар.
Рыскелді СӘРСЕНҰЛЫ
Пікірлер жоқ. Бірінші болыңыз!