Саяси өмірдің көрігін қыздырып, саясиланған тұлғалардың дегбірін қашыратын Сенат сайлауы да – анау-мынау емес, өзіндік орны бар науқан. Демек, алда ҚР Парламенті Сенаты сайлауының «қазаны» қайнап, тамыздың «температурасын» көтеретін түрі бар. Жалпы, сенаторлықтан дәмелілер көп болғанымен, «құтты орынға» қонатындардың қауқарлы һәм қалталы болып келетіні бесенеден белгілі. Себебі сол, биылғы сенат төрінен өзіне «жайлы орын» сайлағысы келетін әр үміткер 29 млн 750 мыңдай теңгесін жұмсауға дайын болуы керек. Мемлекет басшысы саяси науқанды өткізу туралы Жарлыққа қол қойғаннан кейін-ақ, 25 маусымда онлайн режимде бас қосқан Орталық сайлау комиссиясы кандидаттардың сайлауалды науқанға жұмсайтын ақшасын есептеп шығарды. Үміткерге 8 млн 500 мың теңгені меншікті қаражатынан, 21 млн 250 мың теңгені ел азаматтары мен ұйымдарының ерікті қайырымдылығынан жұмсауына рұқсат етілді. «Құтты орынға» қонатындардың қауқарлы һәм қалталы болады дегеніміз – осы. Оған билікке жақын жүретіндердің аяғына жөргем ілінетінін де қосыңыз.
Сонымен, атқа мінгені бар, таққа мінгені бар, талайлар тақымын қысып отыр. Бұл жолы да Сенат «төріне» таласушылар ауыл-аймақты, көше-көшені, ағайын-туғанын аралап, дастарқаннан дәм татырып, басқа да әрекеттерге барып, «аспандағы айды алып беруге» бейілді құрғақ уәдемен халықты алдай алмайды. Бұрын солай еді ғой. Есесіне кезінде жұртты жылтыр сөзбен жарылқағаны бар, жергілікті биліктің отырғызғаны бар, бір сөзбен қайырғанда, халық алдында «ақ жарлықап күн туғызып», артынан биліктің ығына жығылып, бүгінде облыстық, қалалық, аудандық мәслихат мінберінен сөз сөйлеп жүрген депутаттардың «көңілін аулайды». Яғни, сенаторларды сол жергілікті мәслихат депутаттары дауыс беру арқылы таңдайды.
Бүгінде жер-жерде кандидаттарды ұсыну мен тіркеу аяқталып, сайлауалды үгіт жұмыстары жүріп жатыр. Ол 11 тамыз күнгі сағат 00:00-де аяқталады. Айтпақшы, осы жолы 2014 жылы сайланған, алдағы қазан айында өкілеттік мерзімі аяқталатын Сенат депутаттарының орнына сайлау өтеді. Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Берік Имашевтің сөзінше, еліміздің 17 өңірінен бір-бірден депутат сайлануы керек. Аталмыш комиссия 12 тамызда өтетін сайлауға Сенат депутаттығына кандидаттардың қорытынды тізбесін бекітті. Облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының сайлау комиссиялары барлығы 58 кандидатты тіркеген. Орташа есеппен бір орынға 3 үміткер таласады. Өңірлер арасында ең көп кандидат саны Нұр-Сұлтан қаласы мен Ақмола облысында тіркелген, яғни 5 адамнан.
Сонымен, ресми тіркелген 58 үміткердің құрамын талдасақ, мамандықтары бойынша 19-ы – инженер, 13-і – экономист, 8-і – педагог, 7-еуі – аграрлық сала қызметкері, 5-еуі – дәрігер, 3-еуі – заңгер, 1-еуі – саясаттанушы, 2-еуі – басқалар. Сондай-ақ, олардың арасында 21 коммерциялық құрылымдар қызметкері, 16 мемлекеттік ұйымдардың, кәсіпорындар мен мекемелердің қызметкері, 12 мемлекеттік қызметші, 5 қоғамдық ұйымдардың өкілі, 4 Сенат депутаты бар. Ал, жас мөлшеріне келсек, 30-40 жас – 7 үміткер, 40-50 жас – 17 кандидат, 50-60 жас – 28, 60-тан асқан 5 үміткер бар.
«Бізді таңғалдырғаны, сенатор атанудан үмітті 58 адамның арасында бірде-бір мәдениет қайраткері жоқ. Халықтың мұң-мұқтажын білетін, елдің арасында жүрген ақын-жазушылар, қаламгерлер қайда? Елге сөзі өтімді, халықтың қамын ойлайтын өнер адамдары қайда? Мемлекеттік басқару ісіне экономистер мен заңгерлер біртабан жақын екені рас. Бірақ ел ісіне идеологиялық тұрғыдан үн қосатын мәдени сала өкілдері сенатқа барса, одан жақсылық болмаса, жамандық көрмес едік. Сенатта ғана емес, мәслихатта да қаламгерлер мен халықшыл қайраткерлердің болғаны керек-ақ…» деп жазды Abai.kz. Бұл пікірге біздің алып-қосарымыз жоқ.
Ал, қызылордалықтарды қызықтыратыны – Сыр өңірінен сайланған Бекмырза Еламановтың сенаторлық мерзімінің аяқталуына орай осы орынға талаптанғандардың арасынан кімнің «асығының алшысынан тұратыны»? Бір қызығы, бізде де әдепкіде бір орыннан бес үміткер үмітті болған. Бесеуі де «Nur Otan» партиясының мүшелері, бәрі де өзін-өзі ұсынған еді. Өмірде де, саясатта да аяқтан шалу, қаралау мен қудалау бары анық ғой. Тіпті, әлеуметтік желілерде «белін бекем буғандардың» тарапына даттау мен мақтау қатар жүріп жатыр. Не болғанын қайдам, жеме-жемге келгенде облыстық аумақтық кәсіподақтар бірлестігінің төрағасы Серік Сермағамбетов кандидатурасын өз өтінішімен алып тастады. Енді бізден бір орынға төртеуі «таласады»: Қайроллаев Айдын Бөкенбайұлы (1981 жылы туған, қазақ, «Азаматтарға арналған үкімет» МК» КЕ АҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры, Қызылорда қаласының тұрғыны), Сәрсенбаев Марат Абайұлы (1970 жылы туған, қазақ, «Абай Дәулет» ЖШС бас директоры, Қызылорда қаласының тұрғыны), Әлназарова Ақмарал Шәріпбайқызы (1971 жылы туған, қазақ, Қызылорда қаласының тұрғыны) және Шағыртаев Имамзада Қуанышбайұлы (1969 жылы туған, қазақ, «Таң ЛТД» ЖШС директоры).
Жасыратыны жоқ, бұл сайлауда да біреу өзіне, біреу «көзіріне» сеніп отыр. Алдағы 6 жыл бойы бұлардың не тындырарын, қазаққа қандай пайдасы тиерін әлі ешкім білмейді. Бір білеріміз, Сыр елінде де «төртеу түгел болып, төбедегіні келтіретіні» анық болса, бәйгені шаппай алатынның кім екені алты күннен кейін анықталады. Бізге керегі, Сенат креслосына кім отырса да, өз қамын емес, ел қамын күйттеп, мұң-мұқтажын жоғарғы биліктің құлағына жеткізетін болса екен. Айтпақшы, мемлекет бас-аяғы 17 сенатордың сайлауына 254 миллион теңгеден аса қаржы жұмсағалы отыр.
Н.АҚПАН
Пікірлер жоқ. Бірінші болыңыз!