«Болмаған балалық шақ» – экранизацияға лайықты туынды

Ең жоғарғы ілім – өзіңді тану! Жаратылысыңды. Тағдырыңды. Миссияңды. Өзіңді тану – Құ­дайыңды танумен тең! Ақберен Елгезектің өнер адамы ретіндегі бақыты – өзін тануы. Шындығына батыл қадам жасауы. Тағдырын  мойындауы.

Тағдырға таңдалады. Жараты­лыс заңында кездейсоқтық болмайды. Сынақтар жігерді шың­дайды. Сағы сынбағандар рухы мықты тұлға болып қалыптасады. Әр тағдырдың өзінің бейсаналық деңгейде көтеріп шығар миссиясы  болады.

Автордың өмірбаяндық туындысының атқарып шыққан миссиясы – жетім жүректің ішкі күйінің үнін жеткізу. Кинематографтың табиғаты өмірдегі түрлі тағдырды жанды суреттеп бере алуымен құнды. «Болмаған бала­лық шақ» – экранизацияға ла­йықты  туынды.

Режиссер Айдын Сахаманның кәсіби шеберлігі шынайылық атмосферасын үйлесімділіктің жоғарғы нотасына жеткізе ал­ған. Жүрекпен көретін фильм ұсын­ған. Оқиғасы жанды. Драматургиясы жалықтырмайды. Оператордың жұмысы кейіпкерлердің эмоцияларын, идеяның концепциясын  шеберлікпен  ашқан.

Бала кейіпкердің актерлік шеберлігі мен шынайылығы ең жоғарғы  бағаға  лайық. Берік  Айт­жанов пен Ерлан Біләл – отандық актерлік мектептің нағыз шеберлері. Мінезді, күрделі кейіпкерлердің бейнесін шынайы  ашқан.

«Жетімнің жары – Құдай!» дейді халық. Жетімін жылатқан қоғамнан Құдай безеді. Жетімге әділетсіздік жасаған орта – қатыгез. Мейірімге шөлдеген жарым­жан  көңілдің  көз  жасының  сұрауы  болады.

Жетімін жылатпаған қазақ, жетімін сататын күйге түскен бұл заманда фильмнің идеясы – қоғамға ой салатын құнды материал. Әлеуметтік тұрғыдан құқы қорғалмаған жесір әйелдер өмірде көптеген шарасыздық ситуациялардың  құрбаны  болып  жатады.

Бұрынғы заманда оларды еркінен тыс әмеңгерлікке берсе, кейде тұрмыс тауқыметінің шыр­мауында қалмас үшін амалсыз­дықтан өздері қайта тұрмысқа шығуға мәжбүр болған. Бұл қадамдар – бала психикасы үшін қашанда  ауыр  соққы.

Баланың ішкі әлемі арқылы ашылған бұл оқиға анасынан ажыраудың ауыр эмоциялық арпа­лысын терең түсіндіріп берді. Жанның жарасы тағдырдың мөрі іспетті. Бала күнгі оқиғаларды бейсананың  жадынан өшіру мүмкін  емес.

Анасы бар бола тұра, онымен бір бола алмау – үлкен трагедия. Ана мен бала байланысы – барлық қарым-қатынастың негізі. Ана – Құдайдан кейінгі жаныңа жауапты  панаң!

Экраннан көрермендер бала көңілі қиянат көрсе де, қиындық­тары арқылы жігерленіп, күрес­керлік  мінез қалыптастыра алған Ақберенді көре алды деп есеп­теймін.

Өнерде авторлардың өмір­баяндық негізі бар оқиғаларымен бөлісуі маңызды. Қоғамға ой тас­тау, шынайы эмоциялармен бө­лісу, өнердің тілінде аудитория­мен сырласу – адами-танымдық құндылықтар.

Әр баланың өмірі, оның бала­лық шағының қалай өтіп жат­қанының ішкі күйі ата-ана үшін де, қоғам үшін де маңыздылыққа ие болғанда ғана өркениетті ел қалып­тасады.

Кинематографта  әр тағдырдың таспалануға құқы бар. Ка­ме­ра – адамзаттың тарихындағы ең алып құбылыс. Оның объективі адамның жан жарасының терең­дігіне дейін сезіндіріп, көрсетуге  қабілетті.

Гүлзат  КӨБЕК,

киносыншы, Өнертану  PhD докторы,

«Тұран»  университетінің профессоры

Сурет ашық дереккөзден алынды.