«Мамандық таңдау – маңызды іс» дейміз. Әрине, білім беру ұйымдарындағы жоғары сынып оқушыларының арасында нақты мамандығын таңдамағаны кездеседі. Арасында мамандық таңдауды кейінге ысырып немесе өзгенің ықпалынан таңдауын мың құбылтатындары бар.
Білім беру ұйымдарында мамандық таңдауды білім алушылардың оқу жетістіктерін санамалап отырып, оқу процесін ұйымдастырудың тиімділігі арқылы бағалауға болатын секілді. Жалпы, білім беру ұйымдары көрсететін білім беру қызметінің сапасына талдау жасағанда барлығы ескеріледі.
Алдағы күндері үздіксіз жүргізілген электронды және қағаз түріндегі сынама тестілеу, сабақ үдерісіндегі пән мұғалімдерінің оқушылармен жүргізген жұмыстарының нәтижесі, оқушылардың білім сапасы көрсетілмек. Бірі келешекте кім боларын осы бастан таңдап, сол мамандықтың ықпалына қарай бейінді пәндерге дайындалып жатса, енді бірі ҰБТ жөнінде түк алаңдамай, шекті балдан асқанын қалап жүр. ҰБТ-дан сүрініп немесе ақылы түрде оқуға түскен балалар ата-анасына салмақ болады.
Жалпы, амбициясыз оқушыларды қай кезде де маргиналға санаған. Ал, келешекте кім боларын білмей, оқыған мамандығы бойынша қызмет етпей, социумнан алшақтаған жастар – солардың бір бөлігі. Екі жақты қарағанның өзінде дипломсыз қандай да бір жетістікке жету – қиынның қиыны. «Бизнеспен айналысамын, саудагер боламын» дегендердің өзіне арнайы «Бизнес және басқару», «Менеджмент» секілді мамандықтар бар. XIX ғасырда ешқандай теориялық базасыз бірдеңе бастау мүмкін емес. Мүмкін болғанның өзінде білім артықтық етпейді. Қазіргі ең белді миллиардерлер мен олигархтардың өзі қаншама кітап оқып, Гарвард, Оксфорд секілді «мен» деген университеттердің бір апталық курсын болсын сатып алып оқитыны мәлім. Осы тұста дипломсыз-ақ маман болып кетемін деушілердің пікірі қате секілді.
Екінші типке балы жеткен мамандығына түсіп, бертін келе оқи алмай әуре-сарсаңға түсетіндерді жатқызсақ болады. Бәрімізге белгілі, министрлік технология бағытындағы, өзімізше айтқанда «Физмат» мамандықтарға аз балл, көп грант бөлетіндей. Бұл амбициясыз, жеке ойы жоқ жасөспірімдерге жақсы нәрсе болған. «Электроэнергетика», «Автомизация және басқару» секілді білім мен жүректі талап ететін мамандықтарға түсу 50 балдан басталғаннан кейін бұл салаға құмартушы жастар көбейді. Дегенмен, оның кейбірі – тек стипендияның қамы үшін қабылданғандар. Осы шамадағы жасөспірімдер бакалавр бітіріп болып қай жерге барарын, не істерін білмей әлек болады. Мұның бәрі мамандықты о баста дұрыс таңдамағанның әсері болса керек.
Жалпы, «мамандық таңдаудан қателеспеу керек» деген сөз жиі айтылады, жазылады. Әкесі мұғалім болса, баласы да сол маман иесі болуы керек деген қағида жоқ. Ең бастысы, баланың қызығушылығы. Десе де, ұрпақтар сабақтастығы деп бір мамандықты таңдап, династия терминін орынды қолданып жүргендер бар. Қалай десек те, бүгінгі таңдауың – ертеңгі өмірің. Мамандықты дұрыс таңдау арқылы болашақты бағамдап, сол салаға деген қызығушылықты ерте бастан оятуға болады. Ол өз кезегінде адамға сенімділік ұялатады.
Зоя АҢСАТОВА,
І.Қабылов атындағы №12 IT-мектеп-лицейі
директорының бейінді оқыту жөніндегі орынбасары
Коллаж: aikyn.kz
Пікірлер жоқ. Бірінші болыңыз!