Бір адамның мәйітінен алынған ағза бірнеше адамды өлімнен арашалап, ары қарай өмір сүруіне мүмкіндік сыйлайды. Бұл – бүгінгі медицинаның ғылыми дәлелденген жетістігі. Осы ахуалға қарапайым халықтың көзқарасы да дұрысталғаны жөн секілді. Себебі, мәйітті трансплантациялау әдісі қазіргі таңда бір емес, бірнеше адамның өмірін сақтап қалуға қауқарлы. Мәселен, жол-көлік апаты болды делік, ал науқас сол аурухана төсегінде жатып есін жимай қайтыс болды. Оған жасалған барлық ем көмектеспегеннен кейін мидың өлімі деген диагноз тіркеліп, оның өзге ағзалары арнайы аппараттың көмегі арқылы жұмыс істейді. Мұнан соң арнайы мамандардан құралған комиссия мәйіттің ағзаларын алуға байланысты шешім шығарады. Мұның барлығы да заңда көрсетілгендей, келісім презумциясы бойынша жасалады. Егер мәйіттің туыстары жоқ болса, ми өлімі дерегі тіркелген адам тірі кезінде емханаға барып немесе egov қосымшасы арқылы келіспеймін дейтін болса, заң жүзінде ол адамның келісімін берген болып саналып, донор есебіне жатқызады. Ал адам тірі кезінде емханаға барып келіспеймін деген қағазға қол қоятын болса, онда заң тұрғысынан ол қайтыс болғаннан кейін оның ағзаларына ешкімнің тиісуіне құқығы жоқ. Өкініштісі сол, Сыр өңірінде адамдардың көпшілігі науқастардың жағдайына түсіністікпен қарағанымен, келісім беруі қиынға соғады. Тіпті қаза болған туысқандарына да келіспейтіндерін білдіріп жатады. Дегенмен, мұндай жағдай кез келген адамның басына түсуі мүмкін екенін ұғынуымыз керек.
Адамның ағзасындағы бүйрек, жүрек, өкпе, ұйқы безі, бауыры және көздің қасаң қабығын келесі адамға ауыстырып салуға болады. Көрер жарығы қалмаған адамның өмірден өткеннен кейін туыстарының рұқсатымен пайдалануға жарамды ағзасын алып, болашағы бар адамға салу – елімізде белгілі бір категориялар бойынша заңды дүние. Яғни, азға ауыстыру кезінде мұқтаж науқасқа туыстарының ағзасын салып, адамды аман алып қалған жағдайлар жетерлік. Бұл жағдайға шариғат бойынша да рұқсат етілген. Яғни, бір науқасқа көмектесу арқылы сол адам сауапты іс жасайды. Бір адамның өмірін аман сақтап қалғаның бүкіл елге көмек бергеніңмен тең саналады екен.
Жалпы, өңірімізде туысқанынан берілген 95 бүйрек трансплантаты жасалды. 2024 жылы 6 бүйрек ағзасы ауыстырылды. Қазіргі таңда облыста донорға мұқтаж 91 науқас адам бар. Сондықтан, тірі адамды мүгедек етпеу үшін біз қайтыс болған адамның ағзасын трансплантациялауды насихаттауымыз керек. Себебі аймақ бойынша донор табу, мәйіттен ағза алу – ең өзекті мәселелердің бірі. Сондай-ақ, әлем бойынша ең күрделі және сирек кездесетін ота түрі екенін ұғыну қажет. Ал ағза сатуға байланысты заң бойынша тыйым салынған. Донорлыққа көбіне науқастың туыстары келісім береді. Екі ортада алыс-беріс деген болмауы керек. Ағзасын сатуға жеке адамның ешқандай құқы жоқ және ол қылмысқа жатады. Ал донорлыққа келісім беру бойынша насихат жұмыстары көп көмегін тигізеді деп ойлаймын. Сол себептен, адамдар бұл өмірде бір-біріне көмектесіп, қол ұшын созулары қажет.
Лиза Нариманқызы НҰРСҰЛТАНОВА,
аймақтық транспланткоординатор,
жоғары санатты нефролог дәрігер
Пікірлер жоқ. Бірінші болыңыз!