Қазіргі заманның өзгерістері мен жаһандану үрдісі отбасы институтына айтарлықтай әсер етіп жатыр. Алайда, қанша уақыт өтсе де, отбасы адамзат өркениетінің негізі, ұрпақтар сабақтастығының алтын көпірі болып қала береді. Асыл дінімізде отбасы құндылықтарын сақтауды басты міндеттердің бірі деп біледі. Отбасы бұл тек қаншама адамның бір-бірімен байланысы ғана емес, оның ішінде ұлттық дәстүрлер, мәдени, рухани құндылықтар, жауапкершілік пен сүйіспеншілік сынды маңызды ұғымдар да терең орын алады.
Ежелден бері отбасы адамзат баласының әлеуметтік өмірінің алғашқы ұясы болып есептелген. Адамның дұрыс тәрбие алуына, моральдық және рухани дамуына, ел ішінде жоғары жауапкершілік сезімінің қалыптасуына отбасы әсер етеді. Адамдар арасындағы қарым-қатынастар отбасы мүшелерімен басталады. Тек осындай берік іргетас арқылы қоғамда сенімділік, түсіністік және бірлік орнайды.
Қазақ халқының дәстүрінде отбасы тек жанұялық бірлік емес, сонымен қатар ұлттың болашағын қамтамасыз ететін негіз саналады. Біздің ата-бабаларымыз отбасы институтын құрметтеп, оған жауапкершілікпен қараған. Әрбір ата-ана өз ұрпағына дұрыс тәрбие беру арқылы оның болашағына үлкен ықпал етеді. Бұл –ұлттық құндылықтарымыздың негізі.
Әсіресе, қазіргі қоғамда отбасы құндылығының маңызы арта түсуде. Балалар мен жастардың тәрбиесі отбасында қалыптасады. Ата-аналардың баласына берген тәрбиесі, олардың өмірге деген көзқарасы, адамгершілік қасиеттері болашақтағы өміріне тікелей әсер етеді. Ата-аналар балаларына адалдық, еңбекқорлық, ізгілік пен жауапкершілік сияқты қасиеттерді сіңіруі қажет. Осы құндылықтар негізінде жас ұрпақ өзіндік құндылық жүйесін қалыптастырып, қоғамға пайдалы азамат болуға ұмтылады.
Бұған қоса, отбасының мықты болуы үшін қоғамда да, мемлекеттің деңгейінде де қолдау қажет. Отбасы қоғамның ең кіші және маңызды бірлігі болғандықтан, оның дамуы мен тұрақтылығы мемлекет тарапынан жан-жақты қамқорлықты талап етеді. Мәдениет пен білім саласында жүргізілетін саясаттар отбасыларға көмек көрсету мақсатында бағытталуы керек.
Қазіргі жаһандану мен технологиялар дәуірінде отбасы құндылықтары жаңа сынақтарға тап болуда. Әрбір отбасы мүшесі жеке тұлға болып қалыптасып, оның құндылықтары әртүрлі болуы мүмкін. Бірақ бұл өзгерістер отбасының өзегі мен негізгі міндетін жоймайды, ол әрдайым бірлік, махаббат, адалдық және құрметке негізделеді. Қазіргі кезде отбасы қатынастарының маңызды аспектілерінің бірі – өзара түсіністік пен сыйластық. Бүгінгі таңда қоғамда жиі кездесетін жағдайлар, оның ішінде ажырасулар мен отбасы дағдарыстары отбасы құндылықтарының әлсіреуіне әкеліп соқтыруда. Сондықтан да әрбір ата-ана, әрбір қоғам мүшесі отбасының тұрақтылығын сақтауға ерекше көңіл бөлуі керек.
Исламда отбасы – бұл тек жанұялық қарым-қатынас емес, сонымен қатар қоғамды дамытудағы маңызды бірлік. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с) айтқандай: «Үйіңде жақсы адам бол, сонда ғана қоғамда да жақсы боласың». Исламда отбасы құндылықтары – адалдық, сенім, мейірім және сыйластық. Отбасында әрбір мүшенің өз орнын білуі және міндеттерін адал атқаруы үлкен маңызға ие. Әсіресе, ер адам отбасының қамқоршысы, ал әйел адам отбасының тірегі ретінде үлкен жауапкершілікті сезінуі керек.
Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) хадистерінде: «Әйеліңе ізгі бол, ол саған жұмақ есігін ашады» деген сөзі отбасы ішіндегі өзара құрмет пен мейірімнің маңыздылығын көрсетеді. Бұл хадис отбасының басты негізі болып табылатын сыйластық, түсіністік пен бірлікті дәріптейді.
Отбасындағы рухани құндылықтар – бұл адамның ішкі дүниесін тәрбиелейтін негізгі көздер. Отбасы ішінде тәрбие берудің негізі – адамгершілік, ізгілік және өзара көмек көрсету. Бұл құндылықтар адамның өмірлік мақсаттарын, қоғамға деген жауапкершілігін анықтайды. Исламда отбасында исламдық тәрбие мен құндылықтарды ұстану, балаларға дұрыс тәрбие беру маңызды болып саналады. Ата-ананың басты міндеті – балаларына дұрыс бағыт-бағдар көрсетіп, оларды дұрыс тәрбиелеу. Бұл жолда отбасы мүшелері бір-біріне көмектесіп, әрбір жанұялық қатынасты адалдықпен, сүйіспеншілікпен жүргізуі керек.
Қазіргі заманда отбасы құндылығының маңызы артқан сайын, оның қоғамдағы орны да ерекше болып тұр. Ұлттың тұрақтылығы мен дамуы үшін әрбір отбасы мүшесінің жауапкершілігі мен отбасы арасындағы сыйластық, түсіністік қажет. Исламда да, қазақ халқының дәстүрінде де отбасы қоғамның негізгі тірегі ретінде маңызды рөл атқарады. Сондықтан да әрбір адам өз отбасының берекесі мен тұрақтылығы үшін жауапты екенін түсінуі қажет. Отбасы құндылықтарын сақтай отырып, біз қоғамның рухани, мәдени, әлеуметтік дамуына үлес қосамыз.
Отбасы – біздің болашағымыз. Оның нығаюы – ұлттың береке-бірлігінің кепілі.
Әбдіхали АЗАТ,
Қызылорда қалалық орталық «Нұр» мешіттінің найб имамы
Сурет ашық дереккөзден алынды.
Пікірлер жоқ. Бірінші болыңыз!