Шағын және орта бизнес – экономиканың негізгі элементі. Биыл Қызылорда облысындағы кәсіпкерлік саласында бірқатар макроэкономикалық көрсеткіштерде оң динамикалық өсім байқалды. Облыста тіркелген кәсіпкерлердің саны 55738-ді құрап, өткен жылдан өсім 7,5%-ға артты. Ал жұмыс істеп тұрғандардың саны 49 671 бірлікке жетіп, 7,3%-ға көбейген. Айта кетейік, республика бойынша облыс алдыңғы қатарға орналасты.
780 ЖОБА СУБСИДИЯЛАНДЫ
Өткен жылдың қорытындысымен кәсіпкерлікте жұмыспен қамтылған адамдар 1,8%-ға артқан болса, өндірілген өнім керісінше 14,5 пайызға төмендеген. Өндірілген өнім көлемінің азаюы тек облыс емес, республика деңгейінде және 8 аймағында орын алған. Көрсеткіштің төмендеуіне өткен жылы қабылданған төтенше жағдай уақытындағы шектеулер себеп болды. Мәселен, 2020 жылы жалпы облыстың экономикасы 1,6 трлн теңгеге дейін азайған. Ондағы шағын және орта бизнестің үлесі 16,7%-ға немесе 281 млрд теңгеге жетті. Негізгі жылдық жоспар 15,1% болатын.
Жалпы, соңғы бес жылдықта өңірде шағын және орта бизнестің өңірлік өнімдегі үлесі 13,2%-дан 17,8%-ға дейін ұлғайды. Өңір бизнесінің қарқынды дамуына сәйкес аталған көрсеткішті 2020 жылы 18%-ға жеткізу болжамдалған. Бизнесті дамытудың басты қозғаушы факторы қаржылық қолдау шаралары болып табылады. Өңірде ағымдағы жылдың алғашқы бес айында мемлекеттік және өңірлік бағдарламалар аясында шағын және орта бизнестің 12,2 млрд теңгеге 1287 жобасы қаржыландырылды. Оның ішінде 4,2 млрд теңгені құрайтын несие ауылдық елді мекендердің 842 жобасына бағытталды. Тек «Бизнестің жол картасы – 2025» бағдарламасы аясында 8,9 млрд теңгеге кәсіпкерлердің 780 жобасы субсидияланды. Берілген несиелердің 6,9 млрд теңгені құрайтын 430 жобасы тек Қызылорда қаласының үлесінде болса, қалған 2 млрд теңгенің 350 жобасы облыстың аудандарына тиесілі.
АЛҒАШҚЫ БЕСТІККЕ ЕНДІК
Несие портфелі өткен жылмен салыстырғанда 6 есеге артқан. Оған басты себеп – өткен жылы бағдарламаға микрокредит беру құралы енгізіліп, банктермен микрокредиттерді онлайн форматта беру тәртібі іске қосылды. «Онлайн» микрокредиттер бағдарлама аясында құны 3,1 млрд теңгені құрайтын 627 жоба қаржыландырылды. Сондай-ақ, экономиканың зардап шеккен салаларында бизнестің құны 278,9 млн теңгені құрайтын 40 жобасы қайта несиелендіріліп, бағдарлама аясында субсидияланды.
Айта кететін жайт, бағдарламаға жаңадан енгізілген микрокредит беру құралы бұған дейін екінші деңгейдегі банктердің назарынан тыс қалатын азық-түлік сауда дүкендері, тамақтану орталықтары, шаштараз, көлік тасымалдау және тағы басқа микрокәсіпкерлік субъектілердің жеңілдетілген несиелерге қол жеткізу мүмкіндіктері кеңейді. Биылғы жылы жалпы бағдарлама шеңберінде субсидияланған жобалар саны бойынша Қызылорда облысы өңірлер арасында алғашқы бестікке енген.
МИКРОНЕСИЕ – ЖОБА БАСТАУҒА МҮМКІНДІК
Қызылорда облыстық кәсіпкерлік және туризм басқармасының мәліметінше, облыс бойынша Қызылорда қаласы 430 жобаны 6,9 млрд теңгемен және Қармақшы ауданы 93 жобаны 437 млн теңгемен субсидиялаумен жоғарғы көрсеткіш көрсетіп отыр.
– Ұлттық банкпен 1 трлн теңге қаржы 2018-2021 жылдарға кәсіпкерлікті қолдау үшін бөлінген. Қазіргі таңда бағдарламаның іске асырылу мерзімін 2022 жылдың соңына дейін ұзарту қарастырылуда. Бұдан өзге қаржы ұйымдары арқылы «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы аясында жыл басынан бері 371 адамға 1,7 млрд теңге микрокредит берілді. Бұл мақсатта республикалық бюджеттен 2,7 млрд теңге бөлінген. Жалпы жыл қорытындысымен облыста 700-ге жуық жобаны микронесиемен қамту көзделуде, – дейді облыстық кәсіпкерлік және туризм басқармасының басшысы Фердоуси Қожабергенов.
ИМПОРТТЫ АЗАЙТУ ҮШІН…
Облыста 2019 жылдан бері республика бойынша 2025 жылға дейін қарапайым заттар импортын 37%-ға азайтуды көздейтін «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы жүзеге асырылуда. Бұл ретте қолжетімді несие беруді шешу үшін республикалық бюджеттен 600 млрд теңге бөлінсе, ағымдағы жылы 400 млрд теңге қосымша қаражат бөлініп, қаржыландырудың жалпы сомасы 1 трлн теңгені құрады. Негізгі мақсат – импорттық әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын жергілікті тауарларға ауыстыру.
Айта кетейік, «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы аясында 2019 жылдан бастап жалпы 9,6 млрд теңгеге 119 жоба, оның ішінде биыл 1 млрд теңгеге 10 жоба қаржыландырылды. Бұл бағдарламаны іске асыруға жалпы республика бойынша 1 трлн теңге қаралған болса, оның бүгінгі күні 724,1 млрд теңгесі игеріліп, 2903 жоба қолдауға ие болды. Оның 1,3%-ы Қызылорда облысының үлесінде.
АУЫЛ КӘСІПКЕРЛЕРІ ҚОЛДАУҒА ИЕ
Ауыл кәсіпкерлерінің үлкен сұранысына ие болған «Қызылорда» өңірлік инвестициялық орталығының жұмысы үздіксіз жалғасуда. Орталықпен микрокредит беруге жалпы 800 млн теңге қарастырылған. Оның 300 млн теңгесі облыстық бюджеттен бөлінген. Бүгінде ауыл кәсіпкерлерінің жалпы құны 660,5 млн теңгені құрайтын 136 жобасы мақұлданды. Жобалардың 62 пайызы – мал шаруашылығы, 21 пайызы қызмет көрсету саласы бойынша қорғалды. Ал өңдеу өнеркәсібі саласында тек 5 жоба мақұлданған.
– Жалпы, осы уақытқа дейін орталыққа әртүрлі көздерден 8 млрд теңге, оның ішінде облыстық бюджеттен 3,4 млрд теңге қаржы тартылды. Нәтижесінде орталықпен 8,3 млрд теңгеге 1927 бизнес-жоба қаржыландырылып, 2,5 мыңға жуық жұмыс орны құрылды. Қаражаттың шамамен 11,3 пайызы өңдеу өнеркәсібіне бағытталды, – деп мәлімдеді басқарма басшысы Ф.Әбілқасымұлы.
ЖАҢА МИКРОҚАРЖЫ ҰЙЫМЫНЫҢ МАҚСАТЫ ҚАНДАЙ?
Сондай-ақ, ағымдағы жылы үкіметтің тапсырмасына сәйкес, өңірде «Атамекен» кәсіпкерлер палатаcының қатысуымен жаңа микроқаржы ұйымы құрылуда.
Жаңа микроқаржы ұйымын құрудағы басты мақсат – «Бастау бизнес» жобасы бойынша оқу курсын аяқтаған жұмыссыз және өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтардың кәсіпкерлік бастамаларын қаржыландыру. Бұл бағытта үкімет «Жұмыспен қамту жол картасы» бағдарламасына өзгеріс жасап, бағдарламаға микрокредит беру құралын енгізді. Оған республика бойынша 22,5 млрд теңге, оның ішінде Қызылорда облысына 1 млрд теңге қаржы қарастырды. Жалпы бағдарламаны екінші жартыжылдықтан бастап іске асыру көзделуде.
ДАМУ ЖОСПАРЫНЫҢ АЯСЫНДА ЖОБА КӨБЕЮДЕ
– 2020 жылы «Қызылорда облысының 2023 жылға дейінгі экономикалық даму жоспары» қабылданып, бизнеске 271 млрд теңгені құрайтын 265 жобаны іске асыру үшін ұсынылған болатын. Оның өткен жылы құны 7 млрд теңгені құрайтын 89 жобасы іске асырылып, мыңнан аса жаңа жұмыс орны ашылды, – деп хабарлады облыстық кәсіпкерлік және туризм басқармасының баспасөз қызметі.
Аталмыш басқарма ұсынған ақпаратқа сүйенсек, жоспар аясында бүгінгі таңда шамамен 40 компания дайын өнімді шығаруда. Атап айтқанда, облыс орталығында қой, сиыр және жылқы етінен бұқтырылған консервілер, сондай-ақ күріш, қарақұмық және арпа ботқасы өндірісі басталды. «Ару-Ана» шаруа қожалығы қазіргі кезде жалпы құны 4,2 млн теңгеге 2953 банка бұқтырылған консерві өндірді. Өндірісте 2 адам жұмыс істейді. Қызылорда қаласында шұжық өнімдерінің 16 түрін өндіру бойынша да жоба бар. Басталған күннен бастап бүгінге дейін жалпы сомасы 1,2 млн теңгеге шамамен 1000 тонна өнім шығарған. Өндірісте 10 адам жұмыспен қамтылған. Жартылай фабрикаттарды, ет және консервіленген өнімдерді, оның ішінде қияр мен қызанақты, джемді және басқаларын (ет өнімдерінің 18 түрі, салаттың 20 түрі, жартылай фабрикаттың 10 түрі) өндіру және сату қызметі де қосылды. Барлығы – экологиялық таза өнімдер.
БАҒЫТ ӨЗГЕРІП, АУҚЫМ КЕҢЕЮДЕ
Облыстағы 128 тойхананың 16-сы қызметін өндіріс пен сауда саласына қайта бағыттауда нәтижесін көрсетті. Тойханалар қызметін қайта бағыттау жұмыстары Арал, Қармақшы және Қазалы аудандарында белсенді жүргізілуде. Алдағы уақытта жоспар аясында лаваш, тұшпара өндірісі (ЖК «Айтуған Айзада»), балмұздақ өндірісі («Танкаман» ЖШС), ет комбинаты («Сыр Маржаны» ЖШС) жобалары іске асырылып, құрылысқа қажетті құрғақ қоспалар («Вега Пром» ЖШС) және жұмыртқа өндірістері («Мөлдір и К» ЖШС), киім тігу («Далатекс» ЖШС) цехтары кеңейтіледі.
Бұдан өзге түйе жүнін өңдеу және өндіру цехы, айна өндірісінің зауыты, күріш сабанынан целлюлоза өндіру зауыты, бақша дақылдарын өңдеу бойынша агроөнеркәсіп кешені, жұмыртқа бағытындағы құс фабрикасы және тағы басқа өндірістерді жобалау жұмыстары жүргізілуде.
2021 жылы жоспар қайта өзектендіріліп, инвестициялық жобалар саны 400-ге дейін ұлғайтылғаны кәсіпкерлер мен облыс экономикасы үшін тиімді екені белгілі. Оның ішінде тек осы жылы инвестиция көлемі 13,8 млрд теңгені құрайтын 96 өнеркәсіп жобаны қаржыландыру көзделуде. Қазірдің өзінде құны 510 млн теңгені құрайтын 29 жоба іске асырылды. Жалпы жыл аяғына дейін жоспар аясында іске қосылған жобалардың көлемі артады деген болжам бар.
Н.ҚҰДАЙБЕРГЕН
Пікірлер жоқ. Бірінші болыңыз!